School op een historische plek

Elk jaar organiseert de Werkgroep Jeugd activiteiten ter herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. Nu wij dit schooljaar contacten hebben met de Bavoschool, een school gevestigd op een in dit verband historische plek, kreeg het programma dat wij voor hen opstelden een wel heel bijzondere sfeer. In 1942 werden in dit schoolgebouw meer dan 100 joodse Haarlemmers bijeengedreven om vervolgens vanaf het goederenstation aan de Westergracht, richting Westerbork te worden weggevoerd.

aanslag Westergracht

In 1944 werd de beruchte collaborateur Fake Krist vanuit de school door het verzet geliquideerd. De represailles van de Duitsers waren vreselijk. Tien willekeurige jonge mannen (verzetsmensen die in het Amsterdamse Huis van bewaring zaten), moesten de moord met hun leven bekopen. Ook werden vier huizen naast de Bavoschool door de bezetters in brand gestoken. Ter herinnering aan die gebeurtenissen staat in het plantsoen tussen de Katholieke Bavo en de school het ontroerende monument Treurende Vrouw van Wenckebach, dat door de Bavoschool is geadopteerd.

bij Treurende Vrouw

Op de ochtend van dinsdag 25 april zijn wij eerst met groep 8 naar de synagoge in het Kenaupark gegaan. Wij werden ontvangen door Lex Wolf, die te kennen gaf dat dit de laatste groep is die hij over dit onderwerp vertelt, omdat hij dit werk aan jongeren wil overgeven. Voor hem zeker een memorabele dag, ook al omdat de kinderen hem over geloof en gebruiken van de joden vragen stelden die hij nog niet eerder had gehoord! Een mop over Mozes in de hemel zorgde voor een vrolijke noot bij de overigens zeer serieuze materie.

bij Hannie Schaft monument

Na stil te hebben gestaan bij het monument voor Hannie Schaft, kregen de kinderen weer terug op school van verzetsman Jacques Dahlkamp te horen hoe de liquidatie van de collaborateur Krist werd voorbereid en uitgevoerd. Met zijn lange ervaring in het vertellen van oorlogsgebeurtenissen aan kinderen wist Dahlkamp uiterst bevlogen de kinderen te boeien. En ook hier weer stelden die goede vragen: hoe kom je in het verzet, wilde u nog wel naar Duitsland op vakantie na de oorlog, etc. Het verhaal mondde uit in een boodschap voor nu: niet pesten, leef in vrede met elkaar en of je nou wit, of bruin bent, met welk geloof dan ook, eer de democratie en de vrijheid.

kogelinslag

Een tweede persoonlijke noot kwam van Piet Vorderhaak (de opa van een van de leerlingen), die ten tijde van de liquidatie misdienaar in de Bavokerk was. Een van de jongens die bij de mis op die beruchte morgen aanwezig was, kwam iets later dan de anderen de kerk uit. Hij werd getroffen door een van de kogels die bedoeld waren voor Krist, maar afketste tegen de muur van de kerk en daarna de jongen in hoofd en benen trof. In de kerkmuur is nog steeds een kogelinslag te zien.

Op de herdenking van 4 mei zal de school een krans leggen bij het monument.

 


Bron: Bavoschool Haarlem (2006).
Overgenomen van Jonge Muggen, jeugdwerkgroep Historische Vereniging Haerlem.
Foto's copyright Historische Vereniging Haerlem.